Hedging w praktyce
Główne strategie zabezpieczające kontraktami futures na indeks kursów akcji
Wielu inwestorów stosuje kontrakty terminowe w celu zabezpieczenia swoich pozycji na rynku spot przed konkretnym rodzajem ryzyka związanym ze zmianami stóp procentowych, cen akcji, sytuacji politycznej i wielu innych czynników. Doskonała transakcja zabezpieczająca czyli taka, która całkowicie eliminuje ryzyko, w praktyce występuje bardzo rzadko. Dlatego też, analiza takich transakcji poświęcona jest znalezieniu strategii jak najbardziej zbliżonej do doskonałej. Transakcje z wykorzystaniem kontraktów terminowych futures należą do transakcji typu „hedge and forget” czyli zajmij pozycję zabezpieczającą i zapomnij o niej. Są to transakcje, które w porównaniu z transakcjami opcyjnymi nie wymagają korygowania pozycji w czasie stosowania strategii zabezpieczającej. Inwestor zajmuje taką pozycję na początku działania strategii i nie zmienia jej do końca. W zależności od zamierzeń i sposobu przewidywania przyszłej sytuacji na rynku ma on do wyboru kilka możliwości zastosowani kontraktów terminowych w celu zabezpieczenia swoich pozycji.
Krótkie strategie zabezpieczające (short hedge)
Krótkie transakcje zabezpieczające polegają na zajęciu pozycji krótkiej czyli sprzedaży kontraktów terminowych. Powinien je zawierać inwestor, który jest posiadaczem aktywów i spodziewa się kilku miesięcznej deprecjacji lub stagnacji na rynku akcji a co za tym idzie możliwemu obniżeniu wartości swego portfela. Koszt wyprzedaży całego portfela akcji tylko po to by wykupić go z powrotem kilka miesięcy później może okazać się duży nie tylko z powodu zapłacenia wymaganych prowizji. Sprzedaż taka niesie też ryzyko nie odkupienia wymaganych akcji po ustalonych i umiarkowanych cenach w przyszłości. W przypadku silnie zwyżkującego rynku może narazić to inwestora na straty a także zaburzyć jego strategię inwestycyjną.
Otwierając pozycję krótką w kontraktach futures inwestor zyskuje wiele korzyści. Należą do nich mniejsze koszty prowizji, szybkość likwidacji pozycji na rynku terminowym w wypadku zajścia nowych czynników a co za tym idzie zmiany przewidywań inwestora i jego przyszłej strategii inwestycyjnej. Posiadając zabezpieczenie, inwestor wciąż korzysta z praw przysługującym akcjom będącym w jego posiadaniu. Może on więc otrzymywać dywidendę, korzystać z praw poboru przysługującym jego akcjom lub zarejestrować swoje udziały na Walnym zebraniu akcjonariuszy.Choć w przypadku hedgingu i dywidend zabezpieczenie kontraktem futures nie zawsze stanowi ograniczenie ryzyka, a co więcej może doprowadzić do strat. Dodatkowo jeśli kontrakty zostały sprzedane przy cenie teoretycznej i albo utrzymano je do terminu wygaśnięcia lub odkupiono również przy cenie teoretycznej, finansowe koszty utrzymywania portfela zostają pokryte. Oprócz tego poprzez stosowanie zabezpieczenia portfela, ryzyko zmiany cen zostaje zastąpione ryzykiem bazy.
Krótkie zabezpieczanie akcji
Jednym z wariantów stosowania zabezpieczenia krótkiego jest zabezpieczenie tylko akcji pochodzących z jednej branży lub w szczególności tylko jednej spółki. Inwestor może użyć do tego różnego rodzaju indeksów z poszczególnych branż. Za pomocą znajomości współczynnika Beta i korzystając z poniższego wzoru może on oszacować ilość kontraktów terminowych, które powinny być sprzedane.
Współczynnik beta i jego wyliczenia zostały opisane tutaj: Strategie zabezpieczające kontraktami futures
Gdzie:
N– ilość kontraktów Futures
B – wartość współczynnika Beta danej spółki
S – wartość danej akcji w portfelu
F– wartość kontraktu Futures
Ażeby dokładnie przybliżyć sposób zabezpieczania się, przeanalizujemy najpierw sytuacje inwestora, który posiada jedna akcje w swym portfelu. Sytuacja taka wbrew pozorom może następować w miarę często i być spowodowana strukturą akcjonariatu, przekonaniem inwestora, iż branża spółki zanotuje w najbliższym czasie spadek cen lub chęcią ubezpieczenia nowej emisji akcji.
Jedna akcja w portfelu charakteryzująca się pewnym ryzykiem systematycznym, naraża jednak inwestora na znaczące ryzyko niesystematyczne, które może spowodować, iż jej cena będzie kształtowała się przeciwstawnie do aktualnego trendu rynkowego. Może powodować to podwójne zyski (inwestor osiąga zysk z posiadanych akcji i kontraktów futures) lub podwójne straty (strata na papierach wartościowych i kontraktach). W tym celu dywersyfikowanie portfela może zminimalizować niepożądane ryzyko niesystematyczne i ułatwić zarządzanie portfela.
“Krótkie” zabezpieczenie portfela (Hedging sprzedażowy)
Najbardziej efektywne rezultaty zabezpieczenia pozycji (kupna lub sprzedaży kontraktów terminowych) zachodzą więc gdy portfel jest tak zdywersyfikowany, że ryzyko rynkowe (systematyczne) jest dominujące a ryzyko niesystematyczne (specyficzne) staje się tak małe że jest nieistotne dla inwestora. Taka strategia może zostać użyta gdy ceny akcji na giełdzie wzrosły do poziomu szczególnie atrakcyjnego, który według przewidywań inwestora nie może zostać utrzymany. Dodatkowo spodziewa się on wyprzedaży części portfela za kilkanaście miesięcy, kiedy ceny mogą być już niższe. Przykład takiego zabezpieczenia zademonstrowany jest poniżej:
Zabezpieczenie „krótkie” portfela akcyjnego
Załóżmy, że 29 Grudnia 2014 sytuacja rynkowa inwestora przedstawia się następująco:
wartość Indeksu WIG20 = 2320
kurs kontraktu na FW20 = 2316 pkt.
wartość 1 kontraktu = 2316 x 20zł = 46 320 zł.
Skład i wartość portfela inwestycyjnego:
Nazwa akcji | cena | Liczba w portfelu | Wartość | Beta |
A | 290 | 100 | 29 000 | 1.1 |
B | 67 | 200 | 13 400 | 0.9 |
C | 4.2 | 6000 | 25 200 | 1.1 |
D | 7.5 | 3000 | 22 500 | 1.5 |
E | 41 | 800 | 32 800 | 1.3 |
F | 15 | 2000 | 30 000 | 1.4 |
Wartość portfela 152 900 zł. | Średnia ważona = 1.24 |
Zgodnie ze wzorem podanym powyżej obliczamy ilość kontraktów potrzebnych do zabezpieczenia portfela, które powinny być sprzedane:
N = (152900/46320) x 1.24 = 4.09
Inwestor zakłada pozycje krótkie na 4 kontrakty na WIG20
20 lutego następnego roku dochodzi do kryzysu i w kilka dni dochodzi do dynamicznych spadków, sytuacja wygląda następując:
Kurs indeksu WIG 20 wynosi 1800, a kontraktu terminowego FW20 = 1780.
Portfel inwestora przedstawia się następująco:
Nazwa akcji | Cena | Liczba w portfelu | Wartość | Beta |
A | 181 | 100 | 18 100 | 1,1 |
B | 60,5 | 200 | 12 100 | 0,9 |
C | 3,4 | 6000 | 20 400 | 1,1 |
D | 4,25 | 3000 | 12 750 | 1,5 |
E | 19,4 | 800 | 15 520 | 1,3 |
F | 9,1 | 2000 | 18 200 | 1,4 |
Wartość portfela 97 070 zł |
Spadek wartości portfela (strata) = 152900 – 97070 = 55 830 zł.
Zysk na kontraktach terminowych: różnica cen w punktach x wartość 1 punktu indeksowego x liczba kontraktów
(2316-1780) * 20zł * 4 = 42 800 zł
Wynik zabezpieczenia: 42 800 zł – 55 830 zł = -14 030 zł
Stosując krótką strategię zabezpieczającą inwestor zminimalizował stratę na portfelu akcyjnym i w obawie przed dalszymi spadkami, wyprzedając akcje z portfela ponosi jedynie stratę w wysokości 14 030 zł, miast 55 830 zł.
Z drugiej strony istnieje kilka innych powodów stosowania krótkiego zabezpieczenia w praktyce na rozwiniętych rynkach kapitałowych. Np. kupujący opcje call i sprzedający opcje put, sprzedają kontrakty terminowe w celu zminimalizowania ryzyka
Długie strategie zabezpieczające (hedging zakupowy )
Trochę bardziej nietypowa sytuacja zachodzi, gdy inwestor kupując kontrakty terminowe pragnie zabezpieczyć swój portfel przed wzrostem cen akcji. Sytuacja taka ma jednak często miejsce jedynie na rozwiniętych rynkach kapitałowych. gdy dany spekulujący inwestor oczekując spadkowego trendu na giełdzie pożycza akcje w celu odkupienia ich później po niższej cenie. Ponieważ jednak ceny na rynku wbrew przewidywaniom mogą zwyżkować, a krótka pozycja może przynieść straty, zabezpieczenie poprzez kupno indeksowych kontraktów terminowych minimalizuje straty na zwyżkującym rynku.
Z drugiej strony inwestor oczekując w perspektywie kilku miesięcy wpływu nowych funduszy i spodziewając się w tym czasie wzrostowej tendencji na rynku może także skorzystać z długiej strategii zabezpieczającej. Jest on wtedy zobowiązany do wniesienia małej wartości kontraktu w postaci depozytu zabezpieczającego. Oprócz tego powinien on posiadać płynne środki na wypadek wnoszenia depozytu uzupełniającego przy ukształtowaniu się krótkookresowej tendencji przeciwnej do zamierzonej. Sytuację stosowania powyższej strategii wyglądałaby identycznie jak pierwszy przykład z tym, że w tym wypadku inwestor spodziewając się trendu wzrostowego zająłby pozycję długą na rynku futures.
Odwrotne zajmowanie pozycji na rynku futures czyli kupowanie kontraktów terminowych w celu zabezpieczenia swoich pozycji jest przydatne przy minimalizowaniu ryzyka w wielu innych przypadkach i sytuacjach:
- Nabywcy opcji put i sprzedawcy opcji call mogą skorzystać z kupna kontraktów w celu zabezpieczenia swoich krótkich pozycji.
- Instytucje, które otrzymują regularne fundusze mogą stosować długie zabezpieczenie aby mieć wpływ na czas zajmowania pozycji akcyjnych.
- Firma planująca przejęcia innej spółki giełdowej, w celu zabezpieczenia się przed wzrostem cen akcji tejże spółki.
Jeden z czytelników użył „złej” bety do obliczenia ilości kontraktów na potrzeby hedge. Nie trzeba samemu wyliczać bety. Można ją sprawdzić dla większości spółek na świecie chociażby na tej stronie: https://www.infrontanalytics.com/fe-en/PLALIOR00045/Alior-Bank-SA/beta wystarczy w „wyszukiwarce” na górze wpisać nazwę spółki. Chłopcy z Inftront Analytics podają dwie bety levered i unlevered –
korzystamy z unlevered beta gdzie tylko możliwe. Jeżeli unlevered beta nie jest dostępna, można skorzystać z levered beta lub samemu wyliczyć betę.
Jeżeli beta jest już znana dla wszystkich spółek w portfelu, należy ją uśrednić z zastosowaniem średniej ważonej – tak jak we wpisie.